De afgelopen periode zijn er weer een aantal belangrijke ontwikkelingen op gebied van de verplichting aan te sluiten bij een bedrijfstakpensioenfonds. De activiteiten van een onderneming bepalen of en bij welk pensioenfonds een onderneming verplicht moet aansluiten. De exacte voorwaarden zijn vastgelegd in een verplichtstellingsbesluit. Alleen het lastige is dat een verplichtstellingsbesluit vaak op verschillende manieren kan worden gelezen. De juridisch geschreven besluiten bieden veel ruimte voor interpretatie. Er zijn dan ook veel discussies over de uitleg, met enorm grote financiële impact.

Reisagent of IT bedrijf?
Zo ook in de casus van Booking.com. Vraag was of de activiteiten van Booking.com hoofdzakelijk bestaan uit “(online) reisagent” of dat het een “IT-bedrijf” betreft. In eerste instantie oordeelde de kantonrechter en het hof Amsterdam  (na het hogere beroep) dat er geen sprake was van een verplichte aanstelling bij het bedrijfstakpensioenfonds voor de reisbranche. In cassatie heeft de Hoge Raad anders besloten en de discussie terug verwezen naar het hof Amsterdam. Het hof heeft vervolgens eind januari geoordeeld dat Booking.com wel degelijk een ”(online) reisagent” is, als bedoeld in het verplichtstellingsbesluit. De verplichtstelling geldt per 1 januari 1999. De impact van deze uitspraak kan groot zijn. Immers medewerkers hebben vanaf 1 januari 1999 aanspraak op een pensioen via het pensioenfonds. Alleen het pensioenfonds heeft daarvoor nog geen premies ontvangen.  We zien in deze casus dat de kantonrechter en het hof Amsterdam tot een ander oordeel kwamen dan de Hoge Raad. Dat geeft direct aan hoe lastig deze materie is.

Ondersteunende vennootschap toch verplicht aangesloten bij PME!
Soms worden verplichtstellingsbesluiten ook aangepast. Of zoals het pensioenfonds voor de Metalektro (PME) dat noemt “verduidelijkt”. In ieder geval wordt met het nieuwe besluit de werkingssfeer aangepast. PME heeft eind december het verplichtstellingsbesluit aangepast. Kern is dat werkgevers die in hoofdzaak ondersteunende en/of samenhangende activiteiten verrichten ten behoeve van één of meer werkgevers in de Metalektro, waarmee de werkgever een gezamenlijke onderneming vormt, ook verplicht moeten aansluiten. Deze aanpassing kan grote impact hebben. Als sprake is van een ondernemingsstructuur waarbij de werkmaatschappij is aangesloten bij PME en ondersteunde activiteiten vanuit een aparte vennootschap plaatsvinden, dan vallen de medewerkers van deze aparte vennootschap vanaf 22 december 2023 onder de verplichtstelling. Vraag is of alle werkgevers zich dat realiseren. Zoals in de zaak van Booking.com zien we dat het belangrijk is dit zo spoedig mogelijk te erkennen. Er zijn dan meerdere oplossingen mogelijk. Niets doen is echter geen optie omdat het pensioenfonds altijd deelname met terugwerkende kracht kan afdwingen. Het zwaard van Damocles hangt dan altijd boven een onderneming en boven de bestuurders van de onderneming vanwege mogelijke bestuurdersaansprakelijkheid. 

Duidelijk?
De interpretatie van een verplichtstellingsbesluit kan ingrijpende gevolgen hebben voor een onderneming. Zeker omdat met terugwerkende kracht werknemers recht hebben op pensioenaanspraken bij het fonds. Dat maakt ook dat pensioenfondsen met terugwerkende kracht premies innen. Voor een onderneming is dat een groot financieel risico. Het is dus aan te raden hier serieus naar te kijken en ontwikkelingen in je sector te volgen. Soms worden verplichtstellingsbesluiten namelijk gewijzigd of verduidelijkt.

Als je twijfelt of je verplicht moet aansluiten bij een bedrijfstakpensioenfonds laat dit dan beoordelen door een pensioenspecialist van PensioenPlaza.